สิวที่แก้ม เกิดจากสาเหตุอะไร พร้อมวิธีรักษาและป้องกัน

สิวที่แก้มปัญหากวนใจของใครหลาย ๆ คน บางครั้งก็ไม่รู้สาเหตุที่แท้จริงว่าเกิดจากอะไร ทำไมถึงเกิดซ้ำ ๆ ไม่หายสักที ทำให้ส่งผลต่อความมั่นใจในการใช้ชีวิต ในบทความนี้ Bioderma จะพามาเจาะลึกกับสิวที่แก้มว่า เกิดจากอะไรกันแน่ แล้วมีสิวกี่ประเภท ต้องรักษาและป้องกันอย่างไร เพื่อไม่ให้สิวที่แก้มกลับมาเกิดซ้ำอีก 

สิวที่แก้มเกิดจากสาเหตุใด 

สิวที่แก้มเกิดจากน้ำมันที่อุดตันอยู่ในรูขุมขน หรือการติดเชื้อใต้ผิวหนังทำให้เกิดการอักเสบขึ้นมา ซึ่งสาเหตุที่ทำให้เกิดสิวผดที่แก้มมีหลากหลายปัจจัย ไม่ว่าจะเป็นความมันบนผิวหนัง ฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลง รวมไปถึงการใช้ชีวิตประจำวันทั่วไป โดยสาเหตุการเกิดสิวที่แก้มมีดังนี้

• สิวฮอร์โมน

สิวที่แก้มสามารถเกิดจากฮอร์โมนได้ด้วย เมื่อปริมาณฮอร์โมนแอนโดรเจน (Androgen) เพิ่มมากขึ้นจะไปกระตุ้นการทำงานของต่อมไขมัน ก่อให้เกิดการอุดตันของรูขุมขนจนกลายเป็นสิวได้ โดยสิวฮอร์โมนแก้มจะพบมากในวัยผู้หญิงใกล้มีประจำเดือน หรือผู้ที่มีระดับฮอร์โมนแอนโดรเจนมากกว่าปกติ

• ความมันบนผิวหนัง

หน้ามันเกิดจากต่อมไขมันที่แทรกตัวอยู่ตามรูขุมขนใต้ผิวหนัง ผลิตน้ำมันออกมามากเกินไปจนทำให้เกิดการอุดตันของรูขุมขน ส่งผลให้เกิดสิวอุดตันที่แก้มตามมาได้ 

• ผิวสัมผัสกับสิ่งสกปรก

เมื่อผิวตรงแก้มได้สัมผัสกับสิ่งสกปรก เช่น การเอามือจับใบหน้า โทรศัพท์มือถือ ปลอกหมอน การเสียดสีของหน้ากากอนามัย รวมถึงอุปกรณ์แต่งหน้า จะทำให้มีแบคทีเรียสะสมอยู่ที่ผิวมากกว่าปกติ ทำให้ผิวหนังเกิดการระคายเคืองหรืออักเสบจนเกิดการอุดตัน สาเหตุหนึ่งของการเกิดสิวที่แก้มได้ 

• การใช้ชีวิตประจำวันทั่วไป

พฤติกรรมการใช้ชีวิตประจำวันยังส่งผลให้เป็นสิวที่แก้มได้ ทั้งสภาพแวดล้อม การแพ้เครื่องสำอางหรือสกินแคร์ต่าง ๆ อาหารการกิน รวมถึงสภาพจิตใจ ความเครียด และการนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพออีกด้วย

สิวที่แก้มมีกี่ประเภท 

สิวที่แก้มสามารถเกิดได้หลากหลายประเภท โดยหลัก ๆ จะแบ่งลักษณะสิวออกเป็น 2 แบบ คือ 

1. สิวไม่อักเสบ คือสิวอุดตันที่เกิดจากการอุดตันของรูขุมขนแต่ไม่มีการอักเสบ ได้แก่สิวหัวเปิดและสิวหัวปิด 
    
2. สิวอักเสบ คือสิวที่มีอาการอักเสบบริเวณผิวหนังหรือต่อมไขมัน จากการติดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งสิวอักเสบจะประกอบไปด้วยสิวหัวหนอง สิวหัวช้าง สิวไต สิวตุ่มแดง เป็นต้น

สำหรับประเภทสิวที่แก้มมักเจอบ่อย ๆ มีดังนี้

สิวอุดตันที่แก้ม

สิวอุดตันที่แก้ม (Comedones) คือสิวไม่อักเสบประเภทหนึ่งมีลักษณะนูนออกมาจากผิวหนัง โดยสิวอุดตันที่แก้มมีด้วยกัน 2 ชนิด คือ สิวอุดตันหัวเปิดหรือสิวหัวดำ และสิวอุดตันหัวปิดหรือสิวหัวขาว สาเหตุของการเกิดสิวที่แก้มประเภทนี้หลัก ๆ เกิดจากการอุดตันของเซลล์ผิว ไขมัน เคราติน ระดับฮอร์โมนแอนโดรเจน รวมถึงแบคทีเรียจากสิ่งสกปรก 

ความแตกต่างของสิวอุดตันที่แก้มทั้ง 2 ชนิด แตกต่างกันที่ลักษณะการอุดตัน ถ้าเกิดการอุดตันในรูขุมขน ปากรูขุมขนแคบ สิวที่เกิดขึ้นจะเป็นสิวหัวปิด แต่ถ้าปากรูขุมขนขยาย สามารถเห็นสิ่งอุดตันหรือหัวสิวได้จากภายนอกจะเรียกว่าสิวหัวเปิด 

การรักษาสิวอุดตันที่แก้มโดยเฉพาะสิวอุดตันหัวปิด ควรรีบรักษาให้เร็วที่สุดถ้าหากปล่อยไว้สิวที่แก้มประเภทนี้สามารถพัฒนาไปเป็นสิวอักเสบได้

สิวหัวดำหรือสิวเสี้ยนที่แก้ม

สิวหัวดําที่แก้ม (Blackheads) เป็นสิวอุดตันประเภทสิวหัวเปิด มีลักษณะเป็นตุ่มขนาดเล็ก ตรงกลางจะมีการฝังตัวของเคราติน (Keratin) และไขมัน  (Lipid) เมื่อเกิดปฏิกิริยา Oxidation กับออกซิเจนในอากาศ บริเวณนี้ก็จะเปลี่ยนเป็นสีที่เข้มขึ้น ทำให้มองเห็นเป็นสิวหัวดำนั่นเอง 

หลาย ๆ คนมักคิดว่าสิวหัวดำกับสิวเสี้ยนคือสิวแบบเดียวกัน แต่จริง ๆ แล้วทั้งสองมีความแตกต่างกันอยู่ โดยสิวเสี้ยนที่แก้มจะมีลักษณะเป็นจุดสีเข้ม มีขนาดเล็กมาก เมื่อใช้มือลูบที่แก้มจะรู้สึกว่ามีสิ่งแหลม ๆ โผล่พ้นรูขุมขนขึ้นมา สิวทั้งสองประเภทเป็นปัญหาที่ไม่รุนแรง แต่สามารถส่งผลให้เรารู้สึกไม่มั่นใจได้

รักษาสิวที่แก้มอย่างไรดี 

วิธีรักษาสิวที่แก้มโดยส่วนมากจะใช้ยาทาเป็นหลัก แต่ถ้าหากมีอาการรุนแรงก็อาจจะมียาสำหรับทานร่วมด้วย ในปัจจุบันวิธีรักษาสิวนอกจากจะทายาและกินยาแล้ว ยังมีหัตถการความงามที่สามารถรักษาสิวได้ เช่น เลเซอร์ กดสิว เป็นต้น โดยวิธีรักษาสิวที่แก้มหลัก ๆ สามารถแบ่งออกเป็น 2 วิธี ดังนี้

การใช้ยารักษาสิวที่แก้ม

เป็นสิวที่แก้มรักษายังไง? วิธีรักษาสิวข้างแก้มที่นิยมกันมากที่สุดคือ การใช้ยารักษาสิวแบบทา ซึ่งยาทาประเภทนี้เป็นยาทาภายนอก สามารถใช้รักษาสิวที่แก้มทั้งสิวอักเสบและสิวอุดตันได้ โดยยาทาที่นิยมใช้มากที่สุดคือ Benzoyl peroxide และ ยากลุ่ม Retinoids นอกจากนี้ยังมียาสำหรับรับประทานเพื่อใช้รักษาสิวที่แก้มด้วย ในกรณีที่เป็นสิวอักเสบที่แก้มรุนแรง โดยมีรายละเอียดดังนี้

1. ยาทาภายนอก

• Benzoyl peroxide - เป็นยาทาสำหรับรักษาสิว มีสรรพคุณช่วยให้ผิวแห้งและต้านเชื้อแบคทีเรีย เมื่อทาแล้วจะส่งผลให้น้ำมันส่วนเกินและสิ่งสกปรกถูกล้างออกจากใบหน้าได้ง่าย หากต้องการใช้ยาตัวนี้ในการรักษาสิวที่แก้ม ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้
• Retinoids - เป็นยากลุ่มอนุพันธ์กรดวิตามินเอ สามารถออกฤทธิ์ลดการอักเสบและการอุดตันของรูขุมขน โดยจะช่วยลดจำนวนและความรุนแรงของสิว ช่วยให้สิวที่แก้มหายเร็วขึ้น ก่อนใช้ยาตัวนี้ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้เช่นกัน เนื่องจากอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงตามมาได้ เช่น แห้ง แสบ คัน หรือระคายเคือง บริเวณผิวหนัง

หากต้องการใช้ยาทั้งสองตัวร่วมกัน ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อน เนื่องจากยา Retinoids ที่ใช้รักษาสิวบางตัวไม่สามารถใช้ร่วมกับยา Benzoyl peroxide ได้

2. ยาสำหรับรับประทาน

• ยาปฏิชีวนะ - จะออกฤทธิ์ช่วยลดจำนวนเชื้อแบคทีเรียลง การใช้ยาปฏิชีวนะควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์
• ยาปรับฮอร์โมน - เช่น การรับประทานยาคุมกำเนิด จะช่วยปรับให้ปริมาณฮอร์โมนแอนโดรเจนลดลง ทำให้ต่อมไขมันและเซลล์ผิวหนังถูกกระตุ้นน้อยลง จึงสามารถช่วยลดการเกิดสิวที่แก้มได้ แต่ควรปรึกษาแพทย์และเภสัชก่อนใช้ยา
• ยา Isotretinoin - จะออกฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของต่อมไขมัน ช่วยลดการอักเสบและทำให้กระบวนการผลัดเซลล์ผิวเป็นปกติ แต่มีผลข้างเคียงที่ค่อนข้างอันตราย จึงควรอยู่ในการดูแลของแพทย์

การไม่ใช้ยารักษาสิวที่แก้ม

ในกรณีไม่ใช้ยาสำหรับรักษาสิวที่แก้ม ปัจจุบันมีหัตถการรักษาสิวเกิดขึ้นมากมายเพื่อให้ผลการรักษาดีขึ้น โดยหัตถการที่ผู้คนนิยมทำกันคือ การกดสิว การเลเซอร์ และการใช้สกินแคร์ที่อ่อนโยนดูแลสิวที่แก้ม 

• การกดสิวที่แก้ม - เป็นเพียงการนำหัวสิวออกไปและจะทำในกรณีที่เป็นสิวอุดตัน สำหรับการกดสิวอุดตันหัวปิด จะช่วยป้องกันการพัฒนาของหัวสิวที่สามารถขยายใหญ่กลายเป็นสิวอักเสบขึ้นได้ และการกดสิวอุดตันหัวเปิดจะเป็นเพียงการนำหัวสิวออกไปเท่านั้น ไม่มีผลต่อการรักษา
• การเลเซอร์ - การรักษาสิวที่แก้มด้วยการเลเซอร์ แพทย์จะใช้ร่วมกับยาทาที่ทำให้แบคทีเรียไวต่อแสง ทำให้ช่วยลดจำนวนเชื้อแบคทีเรียบนผิวลงได้ อีกทั้งยังส่งผลต่อการทำงานของต่อมไขมัน ทำให้การเกิดสิวน้อยลง
• การใช้สกินแคร์รักษาสิวที่แก้ม - ขั้นตอนการดูแลสิวที่แก้มโดยใช้สกินแคร์หรือผลิตภัณฑ์ล้างหน้าที่อ่อนโยนเหมาะกับผิวแพ้ง่ายเป็นสิว จะช่วยควบคุมความมันบนใบหน้าทำให้ผิวมีความสมดุล และช่วยชำระล้างสิ่งสกปรกที่อุดตันตามรูขุมขนออกไปได้

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับสิวที่แก้ม

เป็นสิวที่แก้มแต่งหน้าได้ไหม

ในกรณีที่เป็นสิวที่แก้มควรเช็กระดับความรุนแรงของสิวก่อนว่า ตนเองเป็นสิวประเภทใด รุนแรงไหม ถ้าหากเป็นสิวผดที่แก้ม ไม่รุนแรงมากนักก็สามารถแต่งหน้าได้ตามปกติ แต่ก็อาจจะลดขั้นตอนบางอย่างลงและแต่งหน้าบาง ๆ แทน เพื่อไม่ให้เกิดการอุดตันของสิ่งสกปรกในรูขุมขน แต่ถ้าหากว่าเป็นสิวอักเสบที่แก้มรุนแรงก็ควรพักการแต่งหน้าไว้ก่อน เพราะตัวผลิตภัณฑ์อาจก่อให้เกิดสิวที่แก้มมากขึ้นกว่าเดิม

ข้อสรุปเกี่ยวกับสิวที่แก้ม

สิวที่แก้มโดยส่วนมากมักเกิดจากการสะสมของเชื้อแบคทีเรีย และระดับฮอร์โมนที่มีการเปลี่ยนแปลงไป ดังนั้นเราจึงควรหมั่นรักษาความสะอาดเพื่อลดจำนวนแบคทีเรียบนผิวหน้า แต่ถ้าหากพบว่าอาการสิวที่แก้มเป็นหนักหรือรุนแรงขึ้น ก็ควรเข้าปรึกษาแพทย์ผิวหนังเฉพาะทางเพื่อวินิจฉัยและวางแผนการรักษาต่อไป

Kristeen Cherney (March 7, 2019). Hormonal Acne: Traditional Treatments, Natural Remedies, and More. healthline. https://www.healthline.com/health/beauty-skin-care/hormonal-acne