แพ้เหงื่อตัวเอง ผิวแพ้ง่าย อันตรายไหม และทำยังไงให้หาย?

ทราบหรือไม่ว่าบางครั้ง “เหงื่อ” ก็เป็นตัวการที่อาจทำให้เกิดปัญหาผิวขึ้นได้  โดยเฉพาะในประเทศไทยบ้านเราที่มีอากาศร้อนจัด จึงทำให้ใครหลายคนมีเหงื่อออกได้ง่าย แถมมักจะมีผื่นผิวหนังแดง ๆ ขึ้นตามร่างกายหรือผื่นลมพิษขึ้นทุกวัน 

อาการเหล่านี้อาจเกิดขึ้นกับใครหลายคน เรียกว่า “แพ้เหงื่อตัวเอง”  ซึ่งมักเกิดจากกิจกรรมในชีวิตประจำวัน เช่น การออกกำลังกาย การอยู่ในสถานที่ร้อนอบอ้าว รวมไปถึงสภาพอากาศที่เป็นปัจจัยให้เราเหงื่อออกนั่นเอง แต่อาการแพ้เหงื่อตัวเอง ผิวแพ้ง่าย เกิดจากอะไร อันตรายไหมและทำไงให้หาย? มาหาคำตอบได้ในบทความนี้

อาการแพ้เหงื่อตัวเอง เป็นอย่างไร?

แพ้เหงื่อตัวเอง คือ โรคภูมิแพ้ผิวหนังอักเสบชนิดหนึ่ง (Atopic Dermatitis) เกิดจากความร้อนภายนอกเข้าไปกระตุ้นการทำงานของต่อมเหงื่อ ทำให้เหงื่อหลั่งออกมาร่วมกับการเกิดผื่น ซึ่งการแพ้เหงื่อตัวเองนั้นอาจเกิดจากการที่ร่างกายสร้างแอนติบอดี้ต่อเหงื่อตัวเอง จึงทำให้เกิดเป็นผื่นลมพิษขึ้นได้ หลายคนที่ประสบกับภาวะนี้  จะเกิดผื่นคันขึ้นตามใบหน้า ลำคอ หรือตามลำตัวในบริเวณที่เหงื่อออกมาก โดยเฉพาะในคนที่ผิวแพ้ง่าย ไวต่อสิ่งกระตุ้น จึงทำให้แพ้เหงื่อตัวเองและรู้สึกคันได้ง่าย ซึ่งอาการแพ้เหงื่อตัวเองแบ่งได้เป็น 2 กรณี ดังนี้

• ผื่นคันบนผิวหนังในบริเวณที่สัมผัสเหงื่อ

อาการผื่นคันบนผิวหนังที่ในบริเวณที่สัมผัสเหงื่อ พบมากในผู้ที่มีประวัติโรคภูมิแพ้ผิวหนัง มักมีผื่น หรือรู้สึกคันตามผิวหนังบริเวณที่มีเหงื่อมาก เช่น ข้อพับต่าง ๆ ซอกคอ หรือตามลำตัว โดยจะมีลักษณะเป็นผดผื่นคัน และจะยุบหายไปเองเมื่อผ่านไปสักระยะหนึ่ง แต่หากสัมผัสเหงื่ออีกครั้งจะทำให้อาการแพ้เหงื่อตัวเองกลับมาเป็นซ้ำได้อีก

• ผื่นลมพิษที่เกิดจากการกระตุ้นของเหงื่อ

อาการที่เกิดจากภาวะแพ้เหงื่อตัวเองโดยตรง สาเหตุมาจากการกระตุ้นการตอบสนองทางภูมิต้านทานของผิวหนังเมื่อสัมผัสเหงื่อ โดยมีลักษณะอาการ คือ มีจุดนูนแดง ผื่นจะมีลักษณะเป็นปื้นแดง หรือเป็นวงกลมหนานูนและอาจมีอาการคันร่วมด้วย หากอาการไม่รุนแรงจะสามารถหายเองได้ในครึ่งชั่วโมง หรือในบางรายก็มีอาการ ปากบวม ตาบวม แน่นหน้าอก มีตุ่มใสลักษณะคล้ายสิวอักเสบร่วมด้วยควรรีบพบแพทย์โดยด่วน

สาเหตุที่ทำให้เกิดอาการแพ้เหงื่อตัวเอง

สาเหตุที่ทำให้แพ้เหงื่อตัวเองนั้นอาจเกิดขึ้นได้หลายประการ โดยปัจจัยหลัก ๆ ที่ทำให้เกิดอาการแพ้เหงื่อตัวเอง คือ ความร้อนที่ทำให้ต่อมเหงื่อของร่างกายผลิตเหงื่อออกมา เมื่อผิวหนังมีปฏิกิริยาต่อส่วนประกอบของเหงื่อผ่านระบบภูมิต้านทานใต้ผิวหนัง จึงก่อให้เกิดลมพิษ ผื่นแดงตามร่างกาย นอกจากนี้ยังอาจเกิดขึ้นได้จาก การอยู่ในสภาพแวดล้อมที่ไม่ถูกสุขอนามัย มีฝุ่นละออง เชื้อโรค เชื้อรา และแบคทีเรีย สะสมยังถือเป็นปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดอาการแพ้เหงื่อตัวเองได้ง่าย หรือในบางคนที่มีโรคผิวหนังเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว หากได้สัมผัสกับเหงื่อก็พร้อมเกิดปฏิกิริยาให้รู้สึกคันได้ทันที สำหรับผู้ที่มีผิวบอบบาง ผิวแพ้ง่าย หรือมักเป็นผื่นแพ้อากาศอยู่บ่อยๆ รวมถึงในเด็กก็มีโอกาสที่เมื่อเหงื่อออกแล้วจะทำปฏิกิริยากับเชื้อโรคที่อยู่รอบตัวจนเกิดเป็นอาการแพ้เหงื่อตัวเองได้เช่นกัน

แพ้เหงื่อตัวเองอันตรายไหม?

หลายคนอาจเป็นกังวลว่าอาการแพ้เหงื่อตัวเองอันตรายไหม เพราะอาจมีผื่นผิวหนังขึ้นตามตัว ผิวแพ้ง่าย อาการเหมือนผื่นลมพิษขึ้นทุกวัน ซึ่งความอันตรายของอาการแพ้เหงื่อตัวเองขึ้นอยู่กับความรุนแรง ในบางคนอาจหายได้เองในเวลา 1 ชั่วโมง แต่ในบางคนอาจมีอาการแพ้รุนแรง เช่น ผื่นแดงไม่หายภายใน 1 ชั่วโมง มีอาการเวียนศีรษะ หายใจลำบาก ควรรีบพบแพทย์โดยด่วย เพราะเป็นสัญญาณบ่งชี้ถึงความรุนแรงของอาการ

อาการแพ้เหงื่อตัวเอง ทํายังไงให้หาย?

อาการคันจากการแพ้เหงื่อตัวเองนั้นสามารถทำให้หายได้หลายวิธี เมื่อรู้สึกคัน มีตุ่ม หรือผื่นแดงขึ้นจากการแพ้เหงื่อตัวเอง ควรรีบปรึกษาแพทย์เฉพาะทางผู้เชี่ยวชาญด้านผิวหนัง เพื่อทำการตรวจเช็กอาการและทำการรักษาอย่างถูกต้องต่อไป ซึ่งแพทย์อาจให้ยาที่ช่วยบรรเทาอาการแพ้และอาการคัน เช่น 

1. ยาทาแพ้เหงื่อตัวเอง เช่น ครีมสเตียรอยด์ (Corticosteroid) เป็นยาที่ใช้เพื่อบรรเทาอาการระคายบรรเทาอาการอักเสบ และช่วยให้ผิวหนังแข็งแรงขึ้น 

2. ยารับประทาน หรือที่เรียกว่ายาแก้แพ้ จะช่วยยับยั้บสารฮีสตามีน (Histamine) ที่ทำให้เกิดอาการแพ้  ช่วยให้อาการแพ้ค่อย ๆ ลดลง เช่น

• ไฮดรอกไซซีน (Hydroxyzine)
• ลอราทาดีน (Loratadine)
• เฟโซเฟนาดีน (Fexofenadine)
• ไดเฟนไฮดรามีน (Diphenhydramine)
• เซทิริซีน (Cetirizine)

3. ยาฉีด  เช่น อะดรีนาลีน (Adrenaline) สำหรับคนที่มีอาการรุนแรงเท่านั้น เพื่อช่วยขยายช่องทางเดินหายใจ ให้หายใจได้สะดวกขึ้นและบรรเทาการแพ้ที่รุนแรง  

ป้องกันผิวระคาย ดูแลผิวแพ้ง่ายใช้อะไรดี?

สำหรับคนที่มีผิวแพ้ง่ายหรือมีอาการแพ้เหงื่อตัวเองอยู่บ่อย ๆ อาจสงสัยว่าเมื่อมีเหงื่อออกเยอะแก้ยังไง ซึ่งอันที่จริงแล้วต่อมเหงื่อในร่างกายของแต่ละคนนั้นมีความแตกต่างกันออกไปและเป็นเรื่องยากที่จะควบคุมไม่ให้เหงื่อออกได้ ดังนั้นการป้องกันผิวระคายที่มีสาเหตุจากเหงื่อนั้นจึงต้องเริ่มจากการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและหลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้นที่ทำให้เหงื่อออกง่าย โดยสามารถทำได้ ดังนี้

1. หลีกเลี่ยงการอาบน้ำอุ่น

สำหรับผู้ที่มีผิวแพ้ง่าย ควรหลีกเลี่ยงการอาบน้ำด้วยน้ำอุ่น เพราะความร้อนจากน้ำอุ่นอาจทำให้เกิดเหงื่อและทำให้เกิดอาการแพ้เหงื่อตัวเองตามมาได้ นอกจากนี้หลังจากอาบน้ำควรเช็ดผิวหนังให้แห้ง และทาครีมบำรุงที่อ่อนโยนต่อผิวแพ้ง่ายเพื่อเพิ่มความชุ่มชื้นให้ผิวด้วยทุกครั้ง 

2. สวมใส่เสื้อผ้าที่ระบายอากาศได้ดี

การสวมใส่เสื้อผ้ารัดรูปจนเกินไปหรือเสื้อผ้าที่ไม่เหมาะสมกับสภาพอากาศจะทำให้มีเหงื่อออกมากและเกิดแบคทีเรียสะสมตามผิวหนังได้ง่าย โดยเฉพาะบริเวณข้อพับที่มีความอับชื้นได้ง่ายซึ่งเสี่ยงต่อการเกิดการระคาย เหงื่อออกมาก และเกิดผื่นตามมาในที่สุด ดังนั้นจึงควรเลือกสวมใส่เสื้อผ้าขนาดที่พอดี ไม่รัดแน่นจนเกินไป และมีความโปร่งสามารถระบายอากาศได้ดี 

3. หลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่ก่อให้เกิดอาการแพ้

หลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่ก่อให้เกิดอาการแพ้ เช่น หลีกเลี่ยงการไปยังสถานที่ที่มีสภาพแวดล้อมที่ไม่สะอาด หรือสถานที่ที่มีฝุ่นละอองเยอะ เพื่อหลีกเลี่ยงไม่ให้เกิดอาการแพ้เหงื่อตัวเองขึ้นมาได้ หรือหากหลีกเลี่ยงไม่ได้ก็ควรสวมอุปกรณ์ป้องกันผิวหนัง เช่น แว่นตากันแดด หน้ากากอนามัย เสื้อผ้าที่ปกปิดร่างกายได้มิดชิด นอกจากนี้ยังควรเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์และช่วยเสริมภูมิต้านทาน เช่น ผักและผลไม้ที่มีปริมาณวิตามินซีสูง รวมถึงหลีกเลี่ยงอาหารที่เสี่ยงต่ออาการแพ้หรืออาหารรสเผ็ดร้อนที่ทำให้เหงื่อออกได้ง่าย เป็นต้น

4. เลือกใช้ผลิตภัณฑ์อาบน้ำสูตรอ่อนโยน

การอาบน้ำทำความสะอาดร่างกายถือเป็นจุดสำคัญที่คนผิวแพ้ง่ายควรใส่ใจ โดยเฉพาะคนที่ผิวระคายง่ายและเสี่ยงต่อการเกิดอาการแพ้เหงื่อตัวเอง ควรเลือกผลิตภัณฑ์อาบน้ำที่มีความอ่อนโยนต่อผิวและไม่มีสารที่ก่อให้เกิดการแพ้ อย่าง Bioderma Atoderm Gel Douche เจลอาบน้ำสูตรอ่อนโยนที่มีส่วนผสมของ Copper Sulfate ช่วยลดการสะสมแบคทีเรีย S. aureus และ Streptococcus บนผิวหนัง มอบความชุ่มชื้นแก่ผิว พร้อมเสริมปราการผิวให้แข็งแรงและทำให้ผิวอ่อนนุ่มไม่แห้งตึง โดยใช้อาบทำความสะอาดได้ทั้งผิวหน้าและผิวกายวันละ 1-2 ครั้ง

5. เลือกใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวสำหรับผิวแพ้ง่าย สูตรผิวแพ้ง่าย อ่อนโยน

หลังจากอาบน้ำทำความสะอาดผิวกายแล้ว การบำรุงและเติมความชุ่มชื้นให้กับผิวเป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้าม เพราะหากผิวแห้ง ขาดความชุ่มชื้น อาจทำให้ระคายผิวได้ง่ายมากขึ้น ดังนั้นหลังขั้นตอนการอาบน้ำแนะนำให้ทาครีมบำรุงหรือมอยซ์เจอร์ไรเซอร์ Bioderma Atoderm Intensive Baume ครีมฟื้นบำรุงสูตรเข้มข้น เหมาะสำหรับผิวแห้งมาก เป็นขุย และระคายง่าย ช่วยควบคุมแบคทีเรียบนผิว ลดการเกาะจับและลดการสร้าง Biofilm ของเชื้อ S. aureus จึงช่วยให้ผิวระคายน้อยลง ใช้ได้ทั้งทาผิวหน้าและผิวกาย เช้าและเย็นหลังอาบน้ำ อ่อนโยนใช้ได้ตั้งแต่แรกเกิด ผู้สูงอายุ และผู้ที่มีผิวแพ้ง่าย

1. ผลงานวิจัยในอาสาสมัคร 20 คน อายุ 19-65 ปี ที่มีผิวแห้งถึงแห้งมาก ระคายง่าย นาน 7 วัน 

2. ผลงานวิจัยทางคลินิกในผู้ป่วยโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนังอักเสบ 56 วัน จำนวน 125 คน ปี 2015 ประเทศบัลแกเรีย

อาการแพ้เหงื่อตัวเอง ถือเป็นปัญหาสุขภาพที่แสดงออกทางผิวหนัง ซึ่งอาจเกิดจากการที่ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายตอบสนองต่อความร้อนจนทำให้เหงื่อออกและทำให้สารประกอบในเหงื่ออาจไปกระตุ้นการเจริญเติบโตของแบคทีเรียหรือเชื้อราบนผิวหนัง ทำให้เกิดผื่นคัน ผื่นลมพิษบนผิวหนังได้ จึงควรเข้ารับการรักษาอย่างถูกต้องกับแพทย์ควบคู่กับการดูแลผิวหนัง การเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดและบำรุงผิวที่เหมาะสมกับผิวแพ้ง่าย เพื่อลดโอกาสเสี่ยงในการเกิดอาการแพ้ การระคายผิว และช่วยให้ผิวแข็งแรงขึ้นในระยะยาว