แพ้ไรฝุ่น (Dust Mite Allergy) มีอาการอย่างไร พร้อมวิธีดูแลผิวแพ้ง่ายให้แข็งแรง

อาการแพ้ฝุ่นหรือแพ้ไรฝุ่น (Dust Mite Allergy) เป็นปฏิกิริยาของร่างกายที่ตอบสนองการแพ้ต่อแมลงตัวเล็ก ๆ ที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า โดยตัวไรฝุ่นมักอาศัยอยู่ภายในบ้านของเรา โมักจะอยู่ตามพวก หมอน ที่นอน ผ้าห่ม หรือพรม เป็นต้น ซึ่งไรฝุ่นเจ้าปัญหานี้ ถ้าหากปล่อยทิ้งไว้สามารถก่อให้เกิดโรคภูมิแพ้ฝุ่นขึ้นในระบบทางเดินหายใจและผิวแพ้ฝุ่นได้ โดยเฉพาะคนที่มีผิวแพ้ง่ายอาจทำให้เกิดการระคายผิวหนังได้ง่ายกว่าปกติ บทความนี้ Bioderma จะพาไปทำความรู้จักกับผิวแพ้ไรฝุ่นว่ามีอาการอย่างไร สาเหตุเกิดจากอะไร พร้อมวิธีป้องกันผิวแพ้ฝุ่นและวิธีดูแลผิวแพ้ง่ายให้แข็งแรงมากยิ่งขึ้น

แพ้ไรฝุ่น อาการเป็นอย่างไร?

อาการภูมิแพ้ฝุ่นหรือแพ้ไรฝุ่น (Dust Mite Allergy) เป็นอาการที่ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายตอบสนองอย่างผิดปกติเมื่อสัมผัสกับไรฝุ่น โดยเฉพาะคนที่มีผิวแพ้ง่ายมักจะมีสภาวะที่ผิวไวต่อสิ่งรบกวนภายนอกมากกว่าผิวปกติ โดยตัวไรฝุ่น คือ แมลงที่มีขนาดเล็กมาก ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่าและปะปนอยู่กับฝุ่นภายในบ้าน โดยสามารถเข้าสู่ร่างกายผ่านการหายใจ รวมถึงสัมผัสกับผิวหนัง ซึ่งหากใครที่มีอาการแพ้ไรฝุ่นจะมีอาการแสดงที่แตกต่างกันออกไป เช่น

• ผิวแพ้ฝุ่น คันผิวหนัง เป็นผื่นไรฝุ่นขึ้นตามผิวหนัง 
• คัดจมูก จาม น้ำมูกไหล
• แสบตา คันตา ระคายเคืองตา น้ำตาไหล
• ใต้ตาคล้ำหรือตาบวม
• คันคอ ไอ
• มีเสมหะในคอ

นอกจากนี้ อาการแพ้ไรฝุ่นที่พบในคนที่เป็นโรคหืด (Asthma) มักจะมีอาการเหล่านี้ร่วมด้วย

• หายใจลำบาก
• มีเสียงหวีดขณะหายใจ 
• แน่นหน้าอก
• มีปัญหาในการนอนหลับเนื่องจากหายใจถี่

อย่างไรก็ตาม อาการแพ้ฝุ่นมีความรุนแรงตั้งแต่เล็กน้อยไปจนถึงรุนแรง หากพบว่ามีอาการดังกล่าวติดต่อกันนานกว่า 1 สัปดาห์ รวมทั้งเริ่มมีอาการรุนแรงขึ้นควรพบแพทย์โดยเร็วที่สุดเพื่อวางแผนการรักษาต่อไป

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้ผิวแพ้ไรฝุ่น

1. ประวัติคนในครอบครัวเป็นภูมิแพ้

อาการผิวแพ้ไรฝุ่นอาจเกิดจากความผิดปกติของระบบสร้างภูมิคุ้มกันของร่างกาย ซึ่งอาจเกิดจากกรรมพันธุ์ได้ ดังนั้นผู้ที่ครอบครัวมีประวัติโรคภูมิแพ้ หอบหืด ผื่นผิวหนังหรือลมพิษ โรคจมูกอักเสบ ก็มีโอกาสที่จะแพ้ไรฝุ่นมากกว่าคนปกติทั่วไป 

2. อยู่ในพื้นที่ที่มีฝุ่นเป็นเวลานาน 

ไรฝุ่นในบ้าน หรือฝุ่นจากสัตว์เลี้ยง รวมถึงละอองเกสรของดอกไม้และวัชพืชต่าง ๆ เป็นสารก่อภูมิแพ้ที่พบได้บ่อยที่สุด โดยไรฝุ่นเหล่านี้สามารถเข้าสู่ร่างกายของเราได้หลากหลายทาง เช่น การหายใจ การสัมผัส หากเราอาศัยอยู่ในพื้นที่ที่มีฝุ่นหนาแน่นก็เป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญที่ทำให้เกิดอาการแพ้ฝุ่นและผิวแพ้ฝุ่นได้

 3. อยู่ในช่วงวัยเด็กหรือวัยผู้ใหญ่ 

ภูมิแพ้ฝุ่นหรือผิวแพ้ไรฝุ่น สามารถพบได้ทุกเพศทุกวัย มักพบมากในวัยผู้ใหญ่เฉลี่ยร้อยละ 20 และเด็กเฉลี่ยร้อยละประมาณ 40 โดยอาจเกิดขึ้นเมื่อเวลาอากาศเปลี่ยนแปลง จะทำให้ปราการผิวอ่อนแอ ผิวแพ้ง่าย ระคาย จึงควรทาครีมบำรุงผิวเพื่อให้ผิวชุ่มชื้นและไม่ไวต่ออาการแพ้ 

4. ภาวะแทรกซ้อนโรคภูมิแพ้ฝุ่น

โรคไซนัสอักเสบ (Sinusitis) เมื่อเป็นภูมิแพ้ไรฝุ่นจะทำให้เยื่อบุภายในช่องจมูกเกิดการบวม ส่งผลให้โพรงไซนัสที่ติดกับจมูกตีบตัน เกิดน้ำมูกคั่งภายในโพรงจมูกซึ่งเชื้อโรคสามารถเจริญเติบโตได้ดี จนเยื่อบุอักเสบและเป็นหนอง โดยจะมีอาการปวดหน่วง ๆ ตามบริเวณหน้าผาก หัวตา โหนกแก้ม เป็นต้น หากปล่อยทิ้งไว้นานอาจทำให้การอักเสบกระจายไปสู่สมอง ส่งผลให้รักษายากขึ้นได้

5. โรคหอบหืด (Asthma) 

เนื่องจากสารก่อภูมิแพ้ เช่น ฝุ่นและไรฝุ่น สามารถกระตุ้นให้เกิดอาการหอบหืดได้ เพราะไรฝุ่นจะไปกระตุ้นให้เกิดการอักเสบของหลอดลม ทำให้เยื่อบุและผนังหลอดลมตอบสนองต่อสิ่งกระตุ้นจากภายในและจากสิ่งแวดล้อมมากกว่าปกติ ส่งผลให้หายใจไม่สะดวกและมีเสียงหวีด ไอเรื้อรัง เหนื่อยหอบ แพ้ฝุ่นหายใจไม่ออก เป็นต้น

ป้องกันผิวแพ้ฝุ่นและอาการแพ้ไรฝุ่นได้อย่างไร

แหล่งสะสมชั้นดีของฝุ่นหรือไรฝุ่นคือเครื่องนอน และข้าวของเครื่องใช้ภายในบ้านของเรานั่นเอง โดยเราสามารถป้องกันอาการแพ้ฝุ่นหรือลดความเสี่ยงที่จะทำให้ผิวแพ้ไรฝุ่นได้ ดังนี้

• เตียงนอนคือแหล่งรวมฝุ่น 

ควรหมั่นซักผ้าห่ม ผ้าปูที่นอน ปลอกหมอน หรือสิ่งต่าง ๆ ที่อยู่บนเตียงอย่างสม่ำเสมอ อย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 ครั้ง โดยใช้น้ำอุ่นหรือน้ำร้อนประมาณ 60 องศาเซลเซียส เป็นระยะเวลา 30 นาทีเพื่อฆ่าไรฝุ่น และควรใช้ผ้าคลุมเตียงกันไรฝุ่นหรือสารก่อภูมิแพ้บนเตียงนอนด้วย นอกจากนี้หากหมั่นทำความสะอาดเครื่องนอนยังสามารถป้องกันผิวแพ้ฝุ่นหรือผื่นขึ้นหน้าได้อีกด้วย

• ทำความสะอาดบ้านเป็นประจำ 

ไม่ว่าจะเป็นพรม โซฟา ผ้าม่าน ตุ๊กตา สิ่งของเครื่องใช้ ควรเช็ดทำความสะอาดให้บ่อยที่สุดเพื่อลดการเกาะของไรฝุ่นตามสิ่งของต่าง ๆ ควรถูพื้นและใช้เครื่องดูดฝุ่นเพื่อป้องกันการฟุ้งกระจายของฝุ่น และควรสวมหน้ากากอนามัยป้องกันไรฝุ่นทุกครั้ง หากเป็นไปได้ควรหลีกเลี่ยงการใช้พรมภายในบ้าน นอกจากนี้ยังมีวิธีป้องกันการแพ้ฝุ่นอื่น ๆ เช่น 

     - ใช้เครื่องกรองอากาศหรือเครื่องฟอกอากาศ ชนิด HEPA Filter เพื่อให้ความชื้นสัมพัทธ์อยู่ระหว่าง 30-50%

     - หากมีสัตว์เลี้ยงภายในบ้าน ควรอาบน้ำสัตว์เลี้ยงบ่อย ๆ เพื่อลดจำนวนสารก่อภูมิแพ้ที่ติดอยู่บนขนสัตว์

     - ไม่ควรใช้น้ำยาซักผ้าที่ก่อให้เกิดการระคายผิวหนัง เพราะอาจทำให้เกิดผื่นแพ้เสื้อผ้าหรือผื่นจากการที่ผิวแพ้สารเคมีได้

     - กำจัดสิ่งของเน่าเสียหรืออาหารหมดอายุภายใต้ตู้เย็น เพื่อลดการเติบโตของเชื้อรา

• เสริมความแข็งแรงให้ผิวแพ้ง่าย

การทาครีมบำรุงผิวถือเป็นการดูแลผิวของตนเองให้ไม่ไวต่อสิ่งกระตุ้นที่ก่อให้เกิดอาการแพ้ ซึ่งคนที่มีผิวแพ้ง่ายมักจะรู้สึกระคายผิวเป็นประจำเมื่อต้องสัมผัสกับมลภาวะ ฝุ่นควัน หรือผลิตภัณฑ์ที่มีสารที่อาจก่อให้เกิดอาการแพ้ได้ง่ายกว่าผิวประเภทอื่น ดังนั้นคนที่มีผิวแพ้ง่ายและเสี่ยงต่อการเกิดผิวแพ้ฝุ่นจึงควรทาครีมบำรุงผิวเพื่อเติมความชุ่มชื้นให้กับผิว พร้อมเสริมเกราะป้องกันผิวชั้นนอกให้มีความแข็งแรงมากยิ่งขึ้นด้วยการทาครีมบำรุงผิวที่มีความอ่อนโยน โดยอาจมีส่วนผสมของสารแอนตี้ออกซิแดนท์ เตตระเปปไทด์-10 วิตามินอี เป็นต้น

คำถามที่พบบ่อยเรื่องผื่นแพ้ไรฝุ่น

• เป็นผื่นแพ้ไรฝุ่นรุนแรงขนาดไหนที่ควรพบแพทย์ 

อาการแพ้ฝุ่นผิวหนังหรือแพ้ไรฝุ่น จะมีลักษณะเป็นผื่นแดงคันตามข้อพับแขน ขา คอ รักแร้ ขาหนีบ เป็นต้น หรือมีตุ่มนูนบริเวณรูขุมขนส่วนแขน ขา โดยผื่นไรฝุ่นสามารถรักษาและบรรเทาอาการได้ หากใครมีความกังวลใจสามารถเข้าปรึกษาแพทย์ผิวหนังเพื่อวางแผนการรักษาได้ หากปฏิบัติตัวตามที่แพทย์แนะนำแล้ว ผิวหนังที่อักเสบและอาการแพ้ฝุ่นก็จะค่อย ๆ ลดความรุนแรงลง 

• ครีมบำรุงผิวสำหรับคนผิวแพ้ง่ายใช้อะไรดี?

สำหรับคนที่ผิวแพ้ง่าย เสี่ยงต่อผิวแพ้ฝุ่นและมักรู้สึกระคายผิว สามารถเลือกใช้ครีมบำรุงผิวที่อ่อนโยนต่อผิวแพ้ง่ายอย่าง Bioderma Sensibio Defensive ที่มีคุณสมบัติในการปกป้องผิวบอบบาง ผิวแพ้ง่ายจากมลภาวะและสิ่งกระตุ้นต่างๆ พร้อมเสริมปราการผิวให้แข็งแรงด้วยเตตระเปปไทด์-10 ที่ได้รับการพิสูจน์แล้วว่าเสริมปราการผิวแข็งแรงมากขึ้นถึง 46% หลังการใช้งานติดต่อกันเป็นเวลา 28 วัน* และช่วยปกป้องผิวจากสิ่งกระตุ้นภายนอกได้ด้วยสารแอนตี้ออกซิแดนท์อย่างคาร์โนซีนและวิตามินอี ที่สามารถปกป้องผิวที่เสียหายจากแสงแดด มลภาวะ และสารเคมีได้สูงถึง 75%** นอกจากนี้ยังช่วยปลอบประโลมผิวแพ้ง่ายให้เกิดความผ่อนคลาย ผิวสบายได้ด้วยเรดเสจโพลีฟีนอล ลดปัญหาผิวระคายที่สาเหตุ รักษาความชุ่มชื้นให้ผิวอิ่มน้ำยาวนาน 12 ชั่วโมง

* Clinical study,biomarker analysis on 10 subject,for 28 days

** in vitro test on Defensive Technology

ข้อสรุป

ผิวแพ้ที่เกิดจากการแพ้ไรฝุ่น นอกจากจะก่อให้เกิดการระคายผิว ผิวแพ้ง่าย ตลอดจนผิวแพ้ฝุ่นจนผื่นขึ้นแล้ว ยังอาจก่อให้เกิดอาการภูมิแพ้อื่น ๆ ตามมาด้วย ดังนั้นคนที่มีผิวแพ้ง่ายหรือแพ้ไรฝุ่นควรเข้าพบแพทย์เพื่อทำการรักษาอย่างถูกต้อง หรือหากใครที่ผิวแพ้ง่ายอยู่แล้วและเสี่ยงต่อการเกิดผิวแพ้ฝุ่นควรหมั่นทาครีมบำรุงผิวให้ผิวชุ่มชื้นอยู่เสมอ เพื่อเป็นด่านแรกในการป้องกันผิวแพ้ที่เกิดจากการสัมผัสไรฝุ่นและมลภาวะรอบตัว รวมถึงทำให้ผิวไม่ไวต่อสิ่งกระตุ้นที่ก่อให้เกิดอาการแพ้ได้อีกด้วย