ผื่นแพ้เสื้อผ้า ชุดชั้นใน หรือผงซักฟอก มีอาการแบบไหน แก้ไขอย่างไรดี

ผื่นแพ้เสื้อผ้า  (Textile Dermatitis) หนึ่งในโรคผิวหนังที่พบอาการแพ้ตามผิวหนังเกิดจากการที่ผิวหนังสัมผัสเนื้อผ้า ทำให้ผิวหนังบริเวณนั้น ๆ เกิดอาการระคายเคือง จนนำมาซึ่งรอยแพ้สีแดง พร้อมอาการคัน ที่เราเรียกว่า ผื่นคัน นั่นเอง

นอกจากเสื้อผ้าภายนอกแล้ว ยังมีอาการผื่นแพ้ชุดชั้นในจากการเสียดสีของเสื้อผ้าที่รัดแน่น รวมถึงผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผ้าต่าง ๆ ก็สร้างความระคายเคืองให้กับผิวได้ เช่น อาการแพ้ผงซักฟอก อาการแพ้น้ำยาซักผ้า อาการแพ้น้ำยาปรับผ้านุ่ม เป็นต้น

ผื่นแพ้เสื้อผ้า (Textile Dermatitis)  คืออะไร 

ผื่นแพ้เสื้อผ้า  (Textile Dermatitis) คือ หนึ่งในโรคผิวหนังที่สามารถพบได้ในทุกเพศทุกวัย จัดอยู่ในกลุ่มผื่นระคายสัมผัส (Irritant contact dermatitis) ซึ่งเป็นอาการแพ้ของผิวที่เกิดจากการกระตุ้นของสารก่อภูมิแพ้ชนิดต่าง ๆ ที่ต่างชนิดกัน 

แต่ในกรณีผื่นแพ้เสื้อผ้าจะมีปัจจัยกระตุ้นอาการแพ้จากการเสียดสีของเนื้อใยผ้า กระบวนการตัดเย็บเสื้อผ้า สารเคมีในกระบวนการผลิตเสื้อผ้า ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผ้า ผลิตภัณฑ์น้ำหอมฉีดเสื้อผ้า และความอับชื้น รัดแน่นของเสื้อผ้าด้วยเช่นกัน ทำให้นอกจากอาการผื่นแพ้เสื้อผ้าแล้ว ยังมีผื่นแพ้ชุดชั้นใน และผื่นแพ้ผงซักฟอกด้วยนั่นเอง

สาเหตุการเกิดผื่นตามร่างกาย

เส้นใยของเนื้อผ้ามีหลากหลายประเภท แต่สามารถจัดประเภทเป็นกลุ่มใหญ่ ๆ ได้ออกมาเป็น 2 กลุ่ม คือเส้นใยผ้าจากวัสดุธรรมชาติ เช่น ผ้าฝ้าย ผ้าลินิน ผ้าป่าน เป็นต้น กับเส้นใยผ้าจากการสังเคราะห์ เช่น ผ้าโพลีเอสเตอร์ ผ้าเรยอน ผ้าไนลอน เป็นต้น ซึ่งกลุ่มผ้าที่มาจากการสังเคราะห์นั้น ต้องผ่านกระบวนการและสารเคมีต่าง ๆ ทำให้สามารถเกิดการระคายเคืองเป็นผื่นแพ้กับผิวบอบบาง รวมถึงสภาพผิวทั่วไปด้วยได้

โดยสารเคมีต่าง ๆ ที่มักจะพบมากในเส้นใยผ้าสังเคราะห์ ที่ก่ออาการระคายเคืองต่อผิว มีดังนี้

• สารฟอร์มาลดีไฮด์ (Formaldehyde)
• สีย้อมผ้า (Dyes)
• กาว (Glue)
• โครเมียม (Chromium)
• โคบอลต์ (Cobalt)
• ยาง (Rubber)
• ยางลาเท็กซ์ (Latex)

นอกจากปัจจัยเรื่องของสารเคมีภายในผ้าแล้ว อีกสาเหตุหนึ่งที่ก่อให้เกิดอาการผื่นแพ้เสื้อผ้า ก็คือ อากาศที่ร้อนจัด และเสื้อผ้าที่รัดแน่นจัดเกินไป ทั้งเหงื่อไคล แบคทีเรียที่สะสม ทำให้เกิดความอับชื้นขึ้นในบริเวณดังกล่าว นำมาซึ่งความระคายเคือง จนเกิดปัญหาผื่นแพ้ชุดชั้นใน ผื่นแพ้อับชื้น ผื่นแพ้ผงซักฟอก ตามมา

อาการของผื่นแพ้เสื้อผ้า ชุดชั้นใน หรือผงซักฟอก

อาการผื่นแพ้เสื้อผ้าอาจจะเกิดขึ้นเพียงแค่ในไม่กี่ชั่วโมงหลังสัมผัสเสื้อผ้า แล้วจึงจางหายไปก็ได้ หรืออาจจะมีอาการหลังจากผ่านไปแล้ว 2 -3 วันก็ได้เช่นกัน 

โดยลักษณะอาการที่เกิดขึ้นตามผิวหนัง มักจะมีอาการดังนี้

• ผื่นเป็นแถบปื้นสีแดง
• มีตุ่มอับชื้น ผื่นอับชื้น
• ผิวแห้ง ลอกเป็นขุย
• มีอาการคัน
• มีอาการแสบ ร้อน
• รู้สึกเจ็บเมื่อสัมผัสโดน

และหากมีอาการแพ้สารเคมีในผ้าที่รุนแรงอาจจะนำมาซึ่งอาการแพ้ที่อันตรายอย่าง ใบหน้าบวม หายใจนไม่ออก เจ็บแน่นหน้าอกบริเวณที่พบผื่นแพ้เสื้อผ้าบ่อย ๆ มักจะเป็นส่วนที่สัมผัสโดนกับเสื้อผ้าบ่อย ๆ และเกินการเสียดสีเป็นประจำ เช่น

• ข้อพับแขน และขาแพ้เสื้อผ้า ผงซักฟอก
• รักแร้แพ้เสื้อผ้า ผงซักฟอก
• ขาหนีบแพ้เสื้อผ้า ผงซักฟอก
• ก้นแพ้เสื้อผ้า ผงซักฟอก
• หลังแพ้เสื้อผ้า ผงซักฟอก
• มือแพ้เสื้อผ้า ผงซักฟอก

นอกจากการเป็นผื่นแพ้ขึ้นแล้ว อาจจะมีอาการอื่น ๆ ร่วมด้วย ทั้งอาการคัน อาการบวมแดง รวมทั้งความอับชื้น หมักมมของเหงื่อ แบคทีเรีย ทำให้เกิดการอุดตันของสิ่งสกปรกนำมาซึ่งปัญหาสิวอุดตัน สิวผด

ใครมีความเสี่ยงที่จะเกิดผื่นแพ้เสื้อผ้า 

โดยทั่วไปแล้วจากการสำรวจมักจะพบผื่นแพ้เสื้อผ้ามากในกลุ่มผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย ด้วยเหตุผลที่ว่าผู็หญิงมักจะใส่เสื้อผ้าที่รัดแน่นมากกว่า ทำให้เกิดการเสียดสีระหว่างผิวหนังกับเสื้อผ้ามากกว่า และยังใส่เสื้อผ้าที่สีฉูดฉาดมากกว่า ทำให้ผิวสัมผัสกับสารเคมีที่ใช้ย้อมผ้ามากกว่า

นอกจากนี้ผู้ที่สภาพผิวที่ไม่ปกติทั่วไป และผิวไม่แข็งแรง จะมีความเสี่ยงในการเกิดผื่นแพ้เสื้อผ้าได้มากกว่าผู้ที่มีสภาพผิวปกติทั่วไป ลักษณะที่มักจะพบโอกาสเกิดผื่นแพ้ได้ง่าย เช่น

• ผู้เป็นโรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง (Atopic Dermatitis) 
• ผู้มีผิวแพ้ง่าย (sensitive skin)
• ผู้ที่อยู่ในสภาพแวดล้อมที่ทำร้ายปราการผิว เช่น อาศัยอยู่ในพื้นที่ที่มีอากาศร้อนอบอ้าว

เป็นผื่นแพ้เสื้อผ้าแบบไหนที่ควรพบแพทย์ผิวหนัง

ถึงแม้ผื่นแพ้เสื้อผ้าจะสามารถหายเองได้ ถ้าหากมีอาการไม่รุนแรง แต่ในบางกรณีที่มีลักษณะอาการรุนแรง และผิดแปลกไปจากปกติ ควรเข้าพบแพทย์ เพื่อตรวจสอบหาสาเหตุ และเข้ารับคำปรึกษา การรักษาที่ถูกต้อง ดังนี้

• มีอาการผื่นแพ้แดงเป็นเวลานาน
• มีอาการผื่นแพ้เรื้อรัง เป็นซ้ำ ๆ เป็น ๆ หาย ๆ เป็นประจำ
• มีอาการลามของผื่นกระจายไปบริเวณอื่น ๆ เพิ่มมากขึ้น
• บริเวณที่เป็นผื่นมีอาการแย่ลง เช่น บวมแดงมากขึ้น มีตุ่มหนองติดเชื้อขึ้น

การทดสอบผื่นแพ้ด้วย Patch test เป็นการตรวจสอบว่าผื่นแพ้ที่เกิดขึ้นนั้นมีสาเหตุมาจากอะไร โดยใช้แผ่นพลาสเตอร์ที่มีสารทดสอบ แปะเอาไว้บริเวณแผ่นหลัง 48 ชั่วโมง และจึงเข้ามาพบแพทย์ และเว้นไว้อีก 98 ชั่วโมง จึงเข้าพบแพทย์อีกที เพื่ออ่านผลหาสารก่อภูมิแพ้

แก้โรคผิวหนังที่เกิดจากการแพ้เสื้อผ้า ชุดชั้นใน อย่างไรดี 

การรักษาโรคผิวหนังที่เกิดจากการแพ้เสื้อผ้า ชุดชั้นใน และแพ้จำพวกผงซักฟอก หากเบื้องต้นทิ้งไว้สักระยะ และหลีกเลี่ยงการเสียดสีจากเสื้อผ้าแล้ว แต่ผื่นแพ้เสื้อผ้ายังคงไม่จางหายไป แนะนำให้ห้ควรเข้าพบแพทย์ เพื่อรับคำแนะนำ และให้แพทย์จ่ายยารักษาให้ เพื่อบรรเทาอาการผื่นให้ลดลง 

แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นไม่ควรที่จะไปซื้อยามาใช้เองเป็นอันขาด เพราะความเข้นข้นของตัวยาที่สูง ควรใช้งานภายใต้คำแนะนำของแพทย์ เพื่อลดการเกิดผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์

ตัวยาที่แนะนำในการรักษาอาการผื่นแพ้ผ้าได้ ส่วนมากจะเป็นกลุ่มยาสเตียรอยด์เฉพาะที่ (Topical steroids) ซึ่งเป็นกลุ่มยาสเตียรอยด์ที่นิยมใช้ในการทารักษาโรคผิวหนังทั่วไป มีฤทธิ์ในการช่วยยับยั้งการอักเสบของผิว หนึ่งในกลุ่มยาสเตียรอยด์ชนิดนี้ ได้แก่ ยาไฮโดรคอร์ติโซน (Hydrocortisone) ที่มีฤทธิ์ในการช่วยบรรเทาอาการบวมแดง อักเสบ และคันของผิว

5 วิธีหลีกเลี่ยงการเกิดผื่นแพ้เสื้อผ้าอย่างไรดี 

เพื่อไม่ให้เกิดปัญหาผิวผื่นแพ้ให้มากวนใจ อาจจะต้องใส่ใจในการเลือกเสื้อผ้ามากกว่าเดิม ตั้งแต่ขั้นตอนการผลิต วัสดุ รวมถึงการเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผ้าด้วยเช่นกัน และที่สำคัญอีกอย่างคือ ควรหมั่นบำรุงผิวให้ชุ่มชื้น และแข็งแรงอยุ่เสมอ เพื่อเสริมสร้างปราการผิวที่แข็งแรง พร้อมรับทุกสถานการณ์ให้กับผิว

5 วิธีง่าย ๆ ที่สามารถป้องกันไม่ให้เกิดผื่นแพ้เสื้อผ้า ได้แก่

• เลือกใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดเสื้อผ้าสูตรอ่อนโยน ไม่มีส่วนผสมของน้ำหอม และแอลกอฮอล์
• หลีกเลี่ยงการใส่เสื้อผ้าที่รัดแน่น แต่เลือกใส่เสื้อผ้าที่โปร่ง ระบายอากาศได้ดี
• ใช้ผลิตภัณฑ์ครีมบำรุงผิว เพื่อให้ผิวชุ่มชื้น ยากต่อการเกิดอาการระคายเคือง
• ใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดกายสูตรอ่อนโยน เพื่อไม่ให้ผิวกายแห้ง และลอกเป็นขุย ไวต่อการระคายเคือง
• หลีกเลี่ยงการใส่เสื้อผ้าที่ทำจากใยสังเคราะห์ หรือเสื้อผ้าสีฉูดฉาด ลดการสัมผัสของสีย้อมผ้ากับผิว

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับผื่นแพ้เสื้อผ้า 

รู้ได้อย่างไรว่าผื่นที่เกิดขึ้นเป็นผื่นจากการแพ้เสื้อผ้าหรือผงซักฟอก

อาการผื่นแพ้เสื้อผ้ามักจะเกิดเป็นผื่นแดง เพราะเกิดจากการเสียดสีของเนื้อผ้า แต่ในกรณีของการแพ้ผงซักฟอกนั้นเป็นการระคายเคืองของผิวจากสารเคมี ทำให้อาจจะเกิดอาการแพ้ที่รุนแรงกว่าอย่าง ผื่นแดง ตุ่มน้ำใส ๆ มีอาการคัน หรืออาจจะรุนแรงถึงขั้นมีตุ่มหนอง สะเก็ดแผล แผลเปื่อยร่วมด้วย